Beweging: soorten gewrichten
In je lichaam zijn verschillende typen beweeglijke gewrichten te onderscheiden. Elk van hen laat een verschillende beweging toe tussen twee beenderen.
Scharniergewricht
bv. knie
Net als de scharnieren van een deur laat het scharniergewricht slechts beweging toe in één richting en blokkeert het in alle andere richtingen. Hierdoor kunnen de betrokken botten slechts op één manier ten opzichte van elkaar bewegen.
Kogelgewricht
bv. heup
Het kogelgewricht zou je kunnen vergelijken met de verbinding tussen een trekhaak van een auto en een aanhangwagen. Het ene deel van het gewricht is kogelvormig en past in het andere deel dat komvormig is. Dit gewricht maakte draaibewegingen in alle richtingen mogelijk en geeft dus veel bewegingsvrijheid.
Ellipsvormiggewricht
bv. bovenste polsgwricht
Een ander gewricht lijkt sterk op het kogelgewricht. Het is het ellipsvormig gewricht. Hierbij is de kogel niet rond, maar ellipsvormig. Hierdoor kan het gewricht maar naar twee kanten bewegen.
Rolgewricht
bv. spaakbeen en ellepijp
Het rolgewricht is een derde type gewricht. Hierbij is het mogelijk dat de twee botten waartussen het gewricht zit, over elkaar rollen. Er is slecht een draaiing in een richting mogelijk. Bij het spaakbeen en de ellepijp is dit het geval. Door het rolgewricht rollen deze twee beenderen over elkaar en daardoor kunnen de handen draaien.
Zadelgewricht
bv. duim
De gewrichten aan de basis van je vingers (en tenen) zijn kogel-gewrichten. Maar het gewricht aan de basis van je duim is geen kogel-gewricht, het is een zadelgewricht. Dit type gewricht laat bewegingen in twee richtingen toe. Dit laatste is echter moeilijk vast te stellen door middel van een onderzoekje aan je eigen lichaam, omdat je je duim in alle richtingen lijkt te kunnen bewegen. Al gaat dat een beetje stroef. De beweeglijkheid van de duim is van groot belang voor ons, want hierdoor kunnen we dingen heel nauwkeurig vastpakken.
Draaigewricht
bv. bovenste nekwervel en hoofd
Tenslotte is er ook het draaigewricht. Hierbij draait een bot in een ring die door een ander bot gevormd wordt. Dat zijn de atlas en de draaier die samen een gewricht vormen.
Gewrichtspijnen
De beweeglijkheid van een gewricht bepaalt het risico van ontwrichting of verstuiking. Scharniergewrichten
laten beweging in slechts een richting toe. Daarom zijn ze erg stevig. Daarentegen zorgen
kogelgewrichten voor een grote bewegingsvrijheid, maar zijn er dus ook kwetsbaarder. Daarom
gebeurt het soms dat een arm 'uit de kom' schiet. Om toch voldoende stevigheid te hebben, is je
lichaam zo opgebouwd dat er alleen kogelgewrichten zitten op de plaatsen waar dat echt nodig is. Zo
hoeft je ellebooggewricht bijvoorbeeld niet in alle richtingen te kunnen bewegen omdat je schouder
dat al kan.